Steden worden ’s zomers warm. Grote vlakken asfalt en zwarte daken helpen mee aan het ontstaan van een waar hitte-eiland. Kunnen witte daken verkoeling brengen, of werken andere kleuren beter?

Volgens Amerikaans onderzoek kan het in New York City gemiddeld 1 tot 3 graden warmer worden dan in het omliggende platteland, met zelfs stadse uitschieters tot 12 graden. Dit hitte-eilandeffect is een gevolg van de grote hoeveelheid donkere oppervlakten in en rond steden: asfalt en daken absorberen het zonlicht en geven die warmte vervolgens aan de stad af.

In theorie reflecteert de kleur wit het best: sneeuw weerkaatst 90 procent van het zonlicht en asfalt slechts 4 procent. Met een beetje logisch nadenken volgt hieruit dat witte daken de beste keus zijn om je huis minder warm te laten worden. Er zijn inmiddels verschillende manieren om daken te witten. Maar is ze witkalken de duurzaamste keuze?

Zwart of wit?

Het IPS meldde onlangs dat witte daken in New York een rage aan het worden zijn. Speciaal wit teer moet voor afkoeling zorgen tijdens hittegolven. Een recente verfactie zorgde voor 7 miljoen vierkante meter witte daken, maar dat vormt slechts 1 procent van het totale New Yorkse dakoppervlak. Ook in Melbourne en Chicago zijn vergelijkbare programma’s gestart.

Witte daken zorgen direct voor een verkoelend effect, stelt onderzoeker Matei Georgescu van de Arizona State University. Wanneer witte daken op grotere schaal toegepast zouden worden, kan de stedelijke temperatuur met zo’n 2 graden zakken. Dit ogenschijnlijk kleine verschil kan in een grote stad een heleboel effect hebben. Denk aan minder behoefte aan airconditioning, minder ziekteverzuim en zelfs minder doden – de kans op hartaanvallen neemt fors toe bij een hittegolf.

In Nederland bestaan verschillende mogelijkheden voor liefhebbers van witte daken. Platte daken kunnen behandeld worden met wit teer of witte dakbedekking. Voor de schuine daken, veelvoorkomend in Nederland, kan je kiezen voor witte keramische dakpannen.

Toch is wit wellicht niet de beste keuze. Ook ‘zwarte’ daken met zonnecellen zorgen voor verkoeling, en wekken bovendien groene stroom op, concludeert een onderzoek uit Sydney. Dit pleit dus eerder voor een dak vol zonnepanelen dan voor een likje verf. Bovendien geven veel gemeenten subsidies voor zonnepanelen – en niet voor een pot verf.

Levend groen

Dan is er nog een derde optie: planten. Minder reflecterend en verkoelend dan witte daken of zonnepanelen, maar zeker duurzaam. Groene daken met vegetatie halen CO₂ en fijnstof uit de lucht, bieden extra isolatie en houden minder warmte vast dan het klassieke zwarte dak.

In Nederland zijn inmiddels meerdere gevestigde namen in de groene-dakenindustrie: de Dakdokters, Rooftop Revolution en Groendak, om er maar een paar te nomen. Voor deze dak-facelift zijn in veel gemeenten subsidies te krijgen (zie de Energie Subsidiewijzer). Helaas is niet elk dak geschikt voor vegetatie. Per dak moeten experts de mogelijkheden bekijken.

Op je eigen energiebehoefte kunnen witte en groene daken een grote invloed hebben. Volgens het White Roof Project uit New York bespaart een wit dak wel 40 procent energie. Het afkoelen van een huis met airco is namelijk kostbaarder dan het verwarmen. Maar voor CO2-opname in de stad is één groen dak nog een druppel op een gloeiende plaat. Pas wanneer mensen en bedrijven massaal investeren in duurzame daken, kun je misschien verschil merken in de grote steden. Dat blijft echter speculatie. Er is nog onvoldoende onderzoek gedaan naar de effecten op grote schaal. Bovendien is het aanpassen van daken voor huurders meestal geen optie. Dit kan in steden als Amsterdam, waar slechts 30 procent van de huizen koopwoning is, voor problemen zorgen. Het is dus aan woningcorporaties en huiseigenaren om in actie te komen.

Foto: Sookie