Oorlog, armoede, woningnood en andere crises zijn geen excuses om de strijd voor klimaatverandering uit te stellen, maar juist keiharde redenen om klimaatactie te versnellen! Onze bestaanszekerheid en welvaart zijn voor altijd stevig vervlochten met onze planeet en de manier waarop we met haar omgaan.
‘Honderden dieren dood door langdurige droogte in Kenia’ kopt RTL Nieuws (bron 1), Nieuwsuur onderzoekt het (realistische) doemscenario ‘Dit zijn de gevolgen voor Nederland als de zee 2 of 5 meter stijgt’ (bron 2) en ook de klimaatrapporten zijn meedogenloos deze dagen (‘Nederland haalt haar eigen klimaatdoelen niet’ (bron 3) en ‘Countries’ climate promises still not enough to avoid catastrophic global warming’(bron 4)). De ernst en omvang van de klimaatcrisis wordt ons deze dagen van alle kanten toegeschreeuwd.
Het is hopen dat deze urgentie ook doordringt in de Egyptische badplaats Sharm-el-Sheikh waar tot 12 november de Klimaattop COP27 wordt gehouden. Vertegenwoordigers van bijna 200 landen zullen hier in een kleine 2 weken een poging doen om verdere klimaatverandering tegen te gaan.
De wereld ligt niet op koers
De wereld ligt nog altijd niet op koers om de opwarming te beperken tot 1,5 graad. De klimaatbeloftes die landen tot nu toe hebben gedaan, tellen op tot zo’n 2,5 graad opwarming. Te veel volgens klimaatwetenschappers, die eerder aantoonden dat meer dan 1,5 graad tot bijzonder grote en deels onomkeerbare gevolgen leidt.
Maar de grootste bedreiging van de mensheid lijkt ook deze dagen te worden overschaduwd door economische resultaten & prognoses, geopolitieke spanningen en energiecrises. Ironisch genoeg allemaal gevolgen en verbanden van klimaatverandering.
‘In een jaar tijd zijn geopolitieke verhoudingen op scherp komen te staan. Rusland startte een oorlog in Oekraïne, en landen hebben mogelijk geen zin in ambitieuze klimaatafspraken nu hun burgers kampen met gestegen energie- en voedselprijzen, klinkt het binnen de Europese Commissie.’ (Klimaattop Egypte: het vertrouwen is zoek – Het Financieele Dagblad (bron 5)).
Tekst gaat door onder de afbeelding
De Egyptische voorzitter van COP27 Sameh Shoukry drong zondag in zijn openingsspeech aan op ‘actie, ondanks de wereldwijde onrust’. “Het is voor niemand een verrassing dat deze VN-klimaattop plaatsvindt in een wereld die getuige is van politieke onrust die een lange schaduw werpt op al onze landen, en heeft geleid tot energie- en voedselcrises”, zei Shoukry (bron 6). Deze globale problemen -hoe schrijnend en urgent ook- mogen er niet toe leiden dat klimaatacties worden uitgesteld.
Wat wordt er dit jaar besproken op de COP 27?
Het doel van de klimaattop is om overeenstemming te bereiken over de manier waarop we wereldwijd omgaan met de temperatuurstijgingen en voor het eerst hoe we om moeten gaan met de gevolgen hiervan. Wereldwijde samenwerking staat centraal, maar wat zijn dit jaar de hoofdthema’s van de COP 27?
Klimaatverandering en de manier waarop landen hun uitstoot verminderen zijn terugkerende onderwerpen op de klimaattop. Zo ook dit jaar. Thema’s die hierbij aan bod komen zijn efficiënte technologieën en hernieuwbare energiebronnen, het doorvoeren van milieubeleid en het veranderen van het consumentengedrag.
Ook wordt er verwacht dat landen presenteren hoe ze de plannen die vorig jaar op de COP in Glasgow zijn gemaakt gaan uitvoeren. Deze plannen moeten ambitieuzer zijn dan de voorgaande plannen omdat er nog steeds te weinig gebeurd om de opwarming van de aarde onder de afgesproken 1,5 °C te houden. Tot nu toe hebben slechts 24 van de 193 landen hun plannen met gepresenteerd aan de Verenigde Naties.
Klimaatverandering gaat iedereen aan, maar de gevolgen ervan zijn niet voor alle landen hetzelfde. Vooral ‘armere landen’ zijn kwetsbaarder voor de gevolgen van klimaatverandering. Terwijl ze zelf relatief weinig uitstoten vergeleken met de ‘rijke landen’. Zo is dit jaar de schade als gevolg van klimaatverandering een agendapunt op de COP. “De klimaatcrisis heeft gevolgen die verder gaan dan wat kwetsbare landen alleen kunnen dragen. “We hebben oplossingen nodig die inspelen op de uiteenlopende behoeften ter plaatse en die een snelle opschaling van ondersteuning mogelijk maken voor degenen die dat het meest nodig hebben”, reageerde Eurocommissaris Frans Timmerman.
Geld speelt dit jaar op de klimaattop ook een grote rol. Wie gaat de klimaatschade vergoeden? In 2009 werd er in Kopenhagen afgesproken dat rijke landen jaarlijks 100 miljard dollar zouden geven aan ontwikkelingslanden voor klimaatactie. Een afspraak die de deelnemende landen nog niet zijn nagekomen: het daadwerkelijke bedrag komt jaarlijks een stuk lager uit.
Experts hopen dat op de COP 27 deze belofte eindelijk gaat worden nageleefd. Rijke landen moeten nu echt financiële verantwoordelijkheid gaan nemen voor de door hun aangedane klimaatschade, ook in andere landen.
Uitstekende blauwdruk voor klimaatactie
Maar we gaan COP 27 ook met een positief randje in: na al die klimaattoppen en conferenties ligt een uitstekende blauwdruk om klimaatverandering aan te pakken. de plannen, maatregelen en (Duurzame Ontwikkelings)doelen zijn er al lang, alle handtekeningen zijn gezet, handen geschud en overeenkomsten gesloten. We weten dat we beter kunnen en moeten. Nu is het tijd voor beleid, actie en beloftes na komen.
Of om met VN-klimaatchef Simon Stiell te spreken: “Vandaag begint een nieuw tijdperk – en we beginnen de dingen anders te doen. Parijs gaf ons de overeenkomst (bron 7). Katowice en Glasgow (bron 8 en 9) gaven ons het plan. Sharm el-Sheik verschuift ons naar implementatie. Niemand kan op deze reis slechts een passagier zijn. Dit is het signaal dat de tijden zijn veranderd” (Openingspeech COP27 (bron 10))