Bewonersinitiatief Ecodorp Boekel ontwikkelt een kennis- en educatiecentrum voor de SDG’s. LSA Bewoners is nog op zoek naar andere dergelijke initiatieven om mee te stappen in een programma rondom maatschappelijke gebiedsontwikkeling
Er is veel over de naam gediscussieerd, maar nu zijn de bewoners van Ecodorp Boekel eruit. Het kennis en educatiecentrum voor SDG’s (Sustainable Development Goals) – ook wel: Duurzame Ontwikkelingsdoelen – gaat Global Goals Community heten. Het centrum is de kers op de taart van het ecodorp. Niet dat alle dorpsbewoners nu stonden te popelen om aan nóg een project te beginnen. De bouw van het dorp is al een helse klus. Maar je hebt idealen of niet. De ecodorpers willen graag delen wat ze tijdens de bouw hebben geleerd. Ze hopen dat heel Nederland – maar liever nog, de hele wereld – geïnspireerd raakt om op alle fronten te verduurzamen.
De oprichters van het ecodorp Ad Vlems (56) en zijn vrouw Monique Vissers (46) wonen al vier jaar in een bouwkeet, net als de andere pioniers die zich bij hen hebben aangesloten. Aan het eind van het jaar hopen ze in hun ecowoning te kunnen. In Boekel komen op 1,2 hectare uiteindelijk dertig ecowoningen en zes mantelzorgwoningen. De bewoners gaan de wasmachines vullen met regenwater en zelf hun afvalwater zuiveren met een ecologische waterzuivering. Er is nu al een voedseltuin, waarin de principes van permacultuur worden toegepast. En er komt dus ook nog een kennis en educatiecentrum.
LSA start een programma rondom maatschappelijke gebiedsontwikkeling. Hard nodig, want bewoners staan te trappelen om mee te doen in processen in de openbare ruimte. Soms door zelf initiatief te nemen, soms door mee te beslissen en soms om het proces op orde te krijgen. We hebben plaats voor vier bewonersinitiatieven die we met procesbegeleiding, werklabs en experts vooruit helpen. Gezamenlijk ontwikkelen we een model waarin bewoners een rol kunnen oppakken in gebiedsontwikkeling. Je kunt je vanaf nu – tot 31 juli – aanmelden om mee te doen!
Global Goals Community
De Global Goals Community wordt een open source kennis- en educatiecentrum waarin bewoners van ecodorpen in de praktijk, maar vooral online informatie delen over oplossingen om alle duurzame werelddoelen te halen. In het buurthuis komen naast gemeenschappelijke ruimtes voor de bewoners, ook een workshopruimte en een plek voor kleine bedrijfjes. En er komt een Fablab (een fabriek en laboratorium ineen) waar een 3D-printer en CNC-zaagmachine klaar staan voor de productie van duurzame oplossingen.
Ecodorp Boekel maakt deel uit van de Crisis- en herstelwet, een wet die duurzame bouwprojecten versnelt door middel van kortere procedures en minder benodigde vergunningen. Toch was het lastig om de financiering van het dorp rond te krijgen. Het is in Nederland als startende woongemeenschap bijna onmogelijk om bij een bank aan te kloppen voor een hypotheek. Daarom werkt Ecodorp Boekel nu samen met de Duitse bank GLS, die ervaring heeft met de financiering van woongemeenschappen in Nederland.
Juist omdat het veel moeite kostte om de financiering rond te krijgen, is Ad Vlems aangenaam verrast over het gemak waarmee het initiatief voor het kennis- en educatiecentrum van de grond komt. Ad: “We hebben zes docenten van de Fontys Hogeschool een rondleiding door het dorp gegeven. En die waren zo enthousiast dat ze ons binnen de kortste keren hebben gekoppeld aan tien studentengroepen van de ict en de designafdeling. Bovendien zijn we door Fontys uitgeroepen tot partner in innovation, en dat word je normaal alleen als je geld inbrengt.
Een virtuele communiy
Het kennis- en educatiecentrum wordt eerst alleen virtueel gebouwd. De designstudenten denken in drie groepen na over de functionaliteit van het platform. Zeker is een groot deel van het platform wordt ingericht voor open source oplossingen. Oplossingen waar geen licentie voor nodig is. Denk bijvoorbeeld aan een handleiding voor de bouw van een kruidspiraal, een duurzame oplossing afkomstig uit de permacultuur, waarbij kruiden in een toren worden geplant, zodat ze alle precies de juiste hoeveelheid zon en water krijgen. Maar hoe breng je die kennis over? Ga je die handleiding uitleggen met foto’s? Met een filmpje? Kun je daarbij inzoomen? Dat gaan de studenten allemaal testen en uitvinden.
De studenten doen ook onderzoek naar de doelgroep van het centrum. Ze hebben onder volgers van de Facebook-pagina en de lezers van de nieuwsbrief van het dorp 25 interviews gehouden. Uit de interviews kwam vooral naar voren dat driekwart van de mensen die geïnteresseerd zijn in het ecodorp een HBO-opleiding heeft; 64% van de geïnterviewden verdient daarbij beneden modaal.
Daar kijkt Ad niet van op. “Mensen die geïnteresseerd zijn in duurzaamheid zijn vaak redelijk goed opgeleid en tegelijk willen ze graag parttime werken, zodat ze tijd hebben om zich in te zetten als vrijwilliger of om bijvoorbeeld in de eigen tuin aan vergroting van biodiversiteit te werken.” En inderdaad, uit de cijfers blijkt ook dat 88% procent van de respondenten vrijwilliger is. Op basis van de informatie die uit de interviews komt, gaan de Fontys-studenten denken over de manier waarop je de Global Goals-community vergroot.
Online zal het kennis en educatiecentrum tweetalig zijn, Engels en Nederlands. Maar op den duur hoopt Ad dat de vijf basistalen (zoals geformuleerd door de EU) voor de bezoekers beschikbaar zijn. Bedoeling is namelijk dat bewonersinitiatieven uit heel Europa elkaar kunnen treffen in het centrum. De nadruk ligt daarom ook op het online gedeelte. Ad: “Boekel is vanuit Amsterdam al slecht te bereiken, laat staan vanuit Kroatië.”
Maken en delen
In het fysieke gedeelte van het centrum komt één klaslokaal, waar af en toe cursussen worden gegeven. Ook kunnen bezoekers terecht in het Fablab. Kinderen kunnen daar speelgoed maken en krijgen hulp van een vrijwilliger. Volwassenen kunnen hun duurzame uitvindingen driedimensionaal uitvoeren. Voorwaarde is wel dat iedereen zijn of haar uitvinding openbaar maakt op het Ecodorp-platform in de vorm van een stappenplan, handleiding of een link naar de eigen website. De praktijk zal uitwijzen of de uitvinding levensvatbaar is, wel of niet in productie wordt genomen en misschien zelfs wel een succesvolle duurzame oplossing blijkt.
De bewoners van het ecodorp zullen in het centrum zowel in het fysieke als in het online gedeelte de ervaringen delen die ze hebben opgedaan tijdens de bouw van hun duurzame woningen. Bovendien wordt er op dit moment gebouwd aan een woning voor een artist in residence, waar kunstenaars een aantal maanden kunnen verblijven om kunst te maken gerelateerd aan de duurzame werelddoelen. Hun kunstwerken zijn ook te vinden in het kennis en educatiecentrum. En alle ervaringen van ecodorpen wereldwijd worden er samengebracht. “In ruim dertig jaar tijd is er al heel veel kennis opgebouwd. En er is ook heel veel behoefte aan kennis,” merkt Ad.
Fonds voor experimenten
Het ecodorp wil ook een fonds oprichten volgens de richtlijnen van de Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI) voor mensen die in het centrum willen experimenteren. Hoe dat fonds wordt gespekt, weet Ad nog niet. “Misschien kunnen we uitvindingen die hier worden gedaan in productie nemen en verkopen. De opbrengsten kunnen we dan terugsluizen naar het fonds. En we kunnen misschien ook subsidie van de VN krijgen voor de praktische invulling die we geven aan de duurzame doelen. Ik heb in ieder geval liever dat alle opbrengsten terugvloeien naar een duurzaam doel dan naar een bank.”
Tot slot wil Ad alle LSA-bewoners oproepen om al hun kennis over en al hun oplossingen voor duurzame doelen te delen met de community. “Wij zien alle actieve bewoners als doelgroep, waarmee we graag willen samenwerken.”
Artikel door Maartje den Breeijen van LSA Bewoners